Basado sa report kan mga man laen laen na ahensya sa probinsya nin Catanduanes, well coordinated and anticipated ang pangontra sa banta kan Corona Virus sa isla. Kung epektibo o bako, siyempre dai ta madedeterminaran unless matapos na ang arog kaining huma na minataung pagkahandal sa satuyang mga residente.
Sa lado kan EBMC, igwa sinda ning mga measures sa paagui kan paglaag tulos ning mga ikipahe sa possible quarantine areas asin pinapa-implementar ninda ang limitadong dalaw sa mga pasyente o alternate tanganing da imaging congested sa room.
Sa lado man kan DTI asin DOH nasa mahigot na monitoring sinda sa presyo kan mga mask na harus nagkaigwa ning shortage durante kan magputok ang impormasyon. Continuous coordinated meeting asin consultation ang sinasaguibo kan lokal na govierno tanganing maibitaran ang pag-epekto kaini sa probinsya.
Ang malinaw, dai nin kaso kani sa Catanduanes asin dasal ang satong matibay na pangontra tanganing dai mangyari ang pinaghahandalan. Sa pinakahuring impormasyon sa mga darakulang nasyon minataung dakulang huma ang sinabi ng helang apisar kan China na duman mismo guikan ang virus.
Tama ang kasabihan na prevention is better than cure. Lugod seryusong ining naipapa-implementar kan mga nanunungdan na ahensya tanganing dai magbarasulan ngapit na panahon.
*********
Sa ibong na lado, medyo nakigkig kita kan pinakabagong impormasyon na positibo sa probinsya ning Camarines ang helang sa mga orig. Nagpaluwas na nin direktiba ang lokal na govierno kan Catanduanes para sa temporary ban kan mga karne na hali sa luwas kan probinsya.
Kaipuhan digdi ang patanid sa mga parasisira asin mga residente na nasa coastal areas, arog kan mga banwaan kan San Andres, Pandan asin Caramoran na haraning gayo sa Cam sur. Segun sa impormasyon, igwa ning mga nakakaabot na karne guikan sa sinabi ng mga banwaan kung kaya dapat pakusugon ang monitoring tanganing mapendir ang paglaog kan sinabi ng mga karne na posibleng magtau ning epekto sa isla.
************
Tama ang naging lakdang ni Mayor Posoy Sarmiento na ipautob ang presenting taripa kan sira (fish) asin karne (meat) sa Virac.
Haloy na ining reklamo, alagad pinagtawan man ning plaso kan alkalde sa saindang pagtukaw ang mga vendors na magbawas lamang kan saindang mga presyo na bako man masyadong palabaw. Ang aram ta nagkaigwa ning konsultasyon digdi ang alkalde tanganing bawasan ang presyo maski dai mautob ang presenting taripa. Alagad, tibaad dai nagdangog ang mga vendors kung kaya, pormal ng pinaghurot kan alkalde na sundon ang ordinansa.
Komo nasa executive function, dapat eenfosar kung ano ang ley, nin huli ta kung ang mga ley perming nasa compromise agreement dai ning magiging estableng palakaw ang govierno asin magiging moro-moro ang mga batas.
Bakong rason ang posibleng pagpundo kan mga ini na magtinda nin huli ta hababa ang presyo. Eh sisay ang tinakot? Eh dai sindang hanapbuhay? Ang presyuhan nin sira napoon sa parabanwit, Eh kung mahal ang presyo nin parabanwit di dai mo pagsimbiron or else sinda dai man nin kita. Arog kaan kasimple. Ang mga consumedor makatios na dai magbakal kung daing bakalan.
Maging reasonable sana kita nin huli ta bako sana ang mga paratinda ang concern kan govierno, kundi maging mga consumedores.
Sabi ngani, the law maybe harsh, but it is the law “Dura lex sed lex”.
***********
Inabswelto kan mga ahensya de govierno ang ABS CBN sa pagdangog kan senado katakod kan issue sa renewal ning franchise.
Nin huli sa pagpalyar kan House of Representative na matukar ang bill para sa renewal, pinag-enotan na kan senado ang pagdangog, pero bako ang pagbilog ning ley tanganing pangenotan ninda ang House of Representatives.
Basado kaya sa Konstitusyon, gabos na mga proponidong lakdang manongod sa appropriations, revenue, tariff, bills authorizing increase of the public debt, bills of local application maging mga private bills dapat mapoon sa mga kongresista antes magsaguibo ning pag-amiendar o pagsang-ayon ang senado.
“All appropriation, revenue or tariff bills, bills authorizing increase of the public debt, bills of local application, and private bills shall originate exclusively in the House of Representatives, but the Senate may propose or concur with amendments. Article 6, Section 24.”
May magayon na punto sa bagay na ini si dating Chief Justice Puno, na dapat soboot masettle ang issue sa likod kaini nin huli ta ang media related bills igwa ning inaapod na general interest sa publiko. Bako sana ini issue kan legislative franchise nin sarong corporation o negosoyo ang nakataya digdi, but the issue on press freedom.
Bako sana ining political issue, but justiciable issue na dapat matawan ning tamang interpretasyon kan Korte Suprema.
Sa latest turn of events, harus pirang taon ng nakabinbin o pinagtuturugan kan House ang dakol na bill sa dakul na dahilan. Pwedeng dakul sa mga kongresista ang nasasagasaan kan ABS o baka mananggad at the pleasure of the president. Igwa ning super majority ang presidente sa House kung kaya dawa sabihon kan presidente sa publiko na dai niya pinag-iimpluwensyahan ang kongreso, standard statements ini, pero igwa nin dakulang boses ang presidente sa kadaklan na measures sa kongreso.
Ang hapot, nata ta dai pwedeng iprayoridad kan kongreso ang renewal bill kan ABS? Di ba mga Pilipino man ang mga empleyado digdi? Ikaduwa, bako sana sa lado kan mga empleyado minasierbi ang ABS kundi sa bilog na Pilipinas sa ngaran nin pagtau ning impormasyon asin pagtau ning dakulang kaaraman sa mga nangyayari sa kapalibutan bako sana sa laog kan nasion maging sa global affairs. Kung kan mga panahon harus sarong semana antes mag-abot ang mga national broadsheet o tabloid tanganing makabasa ka ning bareta, ngonian at the flick of a finger, yaon na mga impormasyon. Kan dai pa ang social media, harus ang mga media network ang pinagsasandalan.
Meaning, ang issue kan ABS imbued with public interest na iyo ang boot tungkusan ni dating Chief Justice Puno. Ang mensahe niya na bako sana posibleng mag-emanate ang batas sa House, kundi pwede man sa lado kan senado. Ang pag-envoke sa discretion kan mga kongresista posibleng dai nailalaag sa tama.
Nata dai pag-ulayan tanganing mapinpoint ang mga sala kan ABS in aid of legislation? Ang sabi ni House Speaker Allan Cayetano, unconstitutional ang ginibo kan senado.
Kung maheheling ta, dai man sinda nagpropose nin batas, kundi inaram so rason kan mga reklamo asin mga issues asin finally, harus malinaw na natawan nin impormasyon ang publiko.
Sa House, saka na soboot? Remember, naging senador man si Cayetano, pero ngonian, harus siya na ang kalaban kan senado. Ang million dollar question, nata ta habo niyang tukaron samantalang, igwa ning urgent din ang bill nin huli ta nasa expiration date na? Iyan ang pinag-aapod na tyranny of majority mga kaperyodiko!
