Sarong hamon sa lado kan legislative branch kung mapasumitir o ma-assert sa lado kan Executive Branch manongod kan saindang mandato katakod kan mga darakulang issue ngonian na panahon,

Kabale digdi ang issue sa Visiting Forces Agreement (VFA) maging kan renewal kan legislative Franchise kan higanteng broadcast network na ABS-CBN.

Sa issue kan VFA, pormal ng nagpadara ning “Notice of termination” si Presidente Rodrigo Duterte sa paagui kan saiyang DFA Secretary tanganing pormal ng tapuson ang treaty entre kan Pilipinas asin Amerika. Ma take effect pa ang pormal na pagtapos kan tratado after 180 days upon the notice of termination.

Kinumpirma na man ini ni President Donald Trump asin nagpahayag kan saiyang lado na gare bakong apektado asin nagpasalama pa ini nin huli ta makaka save sinda nin kwarta. Alagad, pinagsaysay ni Trump ang mga naging benefits kan VFA asin iba pang tratado sa Pinas, arog kan Marawi Siege, kung saen, dakulang parte kan intelligence maging sa opensa kontra sa mga ICIS.

Katakod kan sinabi ng revocation, posibleng madamay pa man ang iba pang mga treaties arog kan Enhanced Defense Cooperation Agreement (EDCA) at Mutual Defense Treaty (MDT).

Pinaka-mayor na rason kan Presidente iyo ang pakikiaram kan Amerika sa soverenya soboot kan nasyon, pag-abot sa mga panlaog na aksyon kan govierno. Kabale digdi ang naging resolution kan US Senate na pagbawalan na makalaog sa Amerika ang mga personang imbwelto sa pagpapakulong ki Senator Leila Delima asin ang pagkanselar sa Visa ni senator bato Dela Rosa.

Sa pinakahuring impormasyon, nagpalag na ang senado asin ingkaso dai na mapakiulayan pa si Presidente, madulok na soboot sinda sa Korte Suprema tanganing interpretaron kung igwa ning deber sinda tanganing pendiron ang revocation. Pinagkukunsiderar kaya kan mga senadores ang mga mayor na bentahe kan sinabi ng mga tratado sa Pina sasin ang magiging consequences kaini ngapit na mga aldaw.

Magayon na lakdang ini kan senado tanganing da imaging stamping pad kan Malakanyang sa mga kapritso o mga decision na posibleng makaapektar sa seguridad kan nasyon.

Well, sa sakong opinion, magayon ang move na ini kan senado nin huli ta sinda ang saro sa mga guardians kan mga Pilipino. Parte ini kan saindang obligasyon tanganing kontestaron ang mga akto kan executive kung minalapas na sa patuloy.

Primero, naging epektibo ang treaty sa paagui kan pagtau ninda ning concurrence durante kan pinagpopromulgar pa sana kan tratado.

Segun sa Konstitusyon, Art VII Sec. 21. No treaty or international agreement shall be valid and effective unless concurred in by at least two-thirds of all the Members of the Senate.

Therefore, kung arog kaini ang tunada ning pagtugot kan senado, the same manner, igwa man sinda nin katungdan sa sinabi ng lakdang, lalo na ang revocation o termination.

Anyway, Suprema Court ang may deber na magtau kan saindang approval. The mere fact na igwa nin 2/3 votes ang kaipu tanganing maging epektibo ang tratado therefore, dapat may say man sinda sa termination, or else, ano ang halaga kan saindang ratification? Kung arog kaini ang Sistema, perming prone sa pag-abuso ini kan Executive department.

Sa ibong na lado, ang issue kan “Renewal kan Franchise kan ABS-CBN, may dakulang parte man digdi ang legislative Department.

Sa ngonian, dai pa nag-uusad ang maabot sa 17 bills sa dai maaraman na rason. Nagtaram na si Speaker Allan Cayetano na dai na matatalakay ang sinabi ng proposal antes ang bakasyon ninda ngonian na Marso 30 ta dakul pa soboot ning prayoridad.

Ang hapot, dakul pa ba talaga nin prayoridad o talagang habo nindang aktwaran?

Segun sa mga nasa komitiba kan House of Representative, dai nin pressure sainda ang Presidente asin dai sinda nin anuman na obheto tanganing ulangon ang sinabi ng lakdang.

Another question, tama baa ng denial kan mga kongresistang ini?

Saro sa glaring reason digdi kung nata masyadong makupad maghiro sa lado kan kongreso nin huli sa pinagbutasan na mga pronouncements ni Presidente Duterte katakod kan dai soboot pag-play kan saiyang political advertisements kan panahon nin election.

Komo batas ini, dakula ang papel kan presidente sa approval kan sinabi ng legislative franchise.

Sa ibong na lado, kung magiging seryuso ang Kongreso asin magkaigwa sinda nin paninindugan para sa pagdangog asin pag-aprubar kan sinabi ng lakdang, madali nin huli ta igwa sinda nin other power tanganing kontradiktaron kung igwa ning paglapas ang Executive Branch komo sinda inaapod na co-equal.

May veto power ang presidente, alagad pwede man ining isairarom sa paagui kan check and balance kan kognreso. Pwede nindang ma-override ang magiging pag-veto kan presidente sa measures kung gugustuhon kan kongreso.

Masabotan ta na super majority ang kongreso, except senators na igwa ning sapat soboot na numero tanganing aprubaran kan lakdang. Ang problema na sana iyo ang aksyon kan House of Representatives.

Kung talagang maaprubaran kan kongreso ang sinabi ng franchse, may another option man ang presidente kung habo niyang isairarom sa veto, pwedeng katurugan niya nalang ini asin palipason ang 30 dias na maging epektibo ang batas.

Sa issue manonongod sa “Quo warranto” na pinagsangat ni Solicitor General Calida, well, deber man ito ni Calida komo abugado kan estado asin arog kaining mga kaso. Alagad iba ang pagsangat nin kaso buda sa magiging decision. Dai man nangangahulugan na perming granted ang arog kaining mga peititon sa Korte Suprema.

Anyway, masaguibo nin hearing ang senado in the coming days tanganing aramon kung my mga pagbayular nga baa ng ABS CBN sa saindang operation.

Advertisement