Arog kan pinaglalaoman, baranga ang opinion kan man laen laen na sectores sa ikalimang (5) State of the Nation Address (SONA) ni Presidente Rodrigo Duterte kan nagtalikod na petsa 27 kan Hulyo sa joint session kan House of Representatives asin Senado sa Batasang Pambansa.
Saro sa mga negatibong reaksyon sa SONA iyo ang kawaran ning konkreto asin komprehensibong paglatag nin plano sa apat na bulan ng pandemya, kung saen harus usad pagong ang ekonomiya asin dakul ning mga restrictions.
Ang quarantine mode kan govierno down to the barangay level minatau ning kadificilan dara kan mga restrictions sa movement kan publiko dara kan padagus na paglangkaw ning numero kan mga mga nagiging positibo sa covid-19.
Ang hapot, tama ba ang direksyon kan Duterte Administration sa pagsagupa sa pandemya? Ang simbag, segun sa nagkakapirang sector, semplang. Kung nagatupo man, pero bakong swak asin dai natutumbok ang mayor na solusyon sa problema.
Kung dati, Metro Manila sana ang nasa mapa kan pandemya, ngonian kuriyat na sa bilog na Pilipinas nin huli sa pagpauruli na dai ning konkretong covid tes, kung kaya ang mga local government units ang minasapo nin kulog payo.
**********
May punto man si Vice President Leni Robredo sa saiyang naging SONA na nagsentro sa mga possible solution sa pandemya.
Kabale digdi ang libreng swab test sa mga minauruli sa mga probinsya na iyo ang minadara nin peligro sa mga residente. Ang exponential increase kan kaso dara kan kakulangan sa crowd control asin pasistema tanganing antes maghale sa Manila, malinig asin dai ning bahid covid ang mga pasahero.
Dakul ning mga suwestyones ang Bise, alagad, komo hale sa opposition ang ideya, noted sana man ang arog kaining mga opinion. Wait until you become.
Sa ibong na lado, segun ki Secretary Roque, piga-tungkusan na man soboot ang sinabi ng mga suwestyones.
Segun pa sa Bise, dai dapat magdependir sa bakuna, antes na tawan ning konkretong solusyon ang pandemya.
*********
Saro pang mainit na issue sa SONA kan presidente iyo ang liwat na pagbuhay sa issue kan “death penalty”. Segun sa nagkakapirang senadores, lalo na si Senador Nancy Binay, dai soboot napapanahon ang pagdangog sa arog kaning plano mantang grabe ang nagagadan dahil sa covid, kagadanon man guiraray ang pinagbubusol kan mga lehislador maging ang presidente.
Enot ng dead on arrival ang sinabi ng lakdang sa senado durante kan premerong taon kan presidente asin kung dai mabago ang posisyon kan mga senadores, matinir na pangarap na sana ang lakdang na ini.
*********
Pabor kita sa pagkundenar kan presidente sa serbisyo kan duwang tele communication companies, globe asini smart nin huli sa pagiging mabagal kan serbisyo.
Sarong ehemplo ang probinsya ning Catanduanes na harus kaipuhan mo pang magsakat sa bulod o magdayo sa may dagat tangani sanang makasagat ka nin signal.
With the advent of technology, mas magayon na may maasahan kitang internet provider nin huli ta iyo na ang kalakaran sa bilog na kinaban.
Rason kan globe iyo ang abala dara kan mga permit requirements asin restriction sa mga local government units sa pagpatugdok ning mga towers.
Naheheling ta ang positibong aksyon digdi kan mga telcos nin huli ta posibleng patotohanan ini kan mga alipores kan presidente sa kongreso, arog kan nangyari sa ABS-CBN na hinalkasan ning prangkisa.
********
Nakiaram na ang Presidential Task Force on Media Security (PTFoMS) sa kontrobersiya sa pag-ultanan kan satong dating pag-iribang si kaperyodikong Ramil Soliveres (a.k.a. Mel) asin Sangguniang Panlalawigan.
Ini makalihis na aprubaran kan mga miyembros kan SP ang resolution na minadeklara bilang persona non-grata na segun ki Mel, dai siya natawan ning due process asin pinagbasehan sana ang privilege speech ni PBM Edwin Tanael.
Segun ki PBM Tanael, dai nagsipot si Mel sa SP para sa sarong committee meeting kairiba ang PHO asin Punong Barangay kan Brgy. San Juan. Sa sarong ni Mel nag-react ang bokal asin pinagpresentar ini sa session asin naghagad nin akudir ki VG Abundo asin mga pag-iriba sa SP kung ano ang possibleng medyos sa mga tataramon na ini.
Sa nagsunod na session kan petsa 27 dangan pinag-aprubaran ang deklarasyon na persona non-grata. Segun ki Mel, pinagkokontestar niya ang sinabi ng deklarasyon nin huli sa kawaran ning magkakanigong due process.
Basado sa local government code, igwa ning deretsu na mag-imbitar ang arin man na Sanggunian, alagad, ang kakulangan lang kaini nin huli ta dai man sinda nin contempt power, arog kan kongreso tanganing i-compel ang siisay man na persona tanganing mag-atendir sa sindang imbestigasyon o inquiry o idetinir kung dai nagkokooeperar sa saindang mandato
Alagad, komo, sarong institution ang SP, may mga wide latitude of discretion man sindang pwedeng guibuhon kung piga-isnab ang saindang imbitasyon.
Arog sa nangyari ki Mel, gare nakulgan ang SP sa dai pagrespeto kan saindang imbitasyon asin ang sinasabing mga offensive words sa FB post ni Mel, kung kaya nagdesisyon sindang ideklarang persona non-grata. Kaakibat kaini ang tolong bulan na dai pwede maging audience o mag-atendir sa session kan SP.
********
In fairness, sa media term, igwa kaming pinag-aapod na “ nakuryente sa bareta”. Meaning, may mga instances na napapasubo man ang media personalities nin huli sa mga sources. Igwa kita kung minsan na pinag-aapod na mga reliable sources, pero kung minsan minapalso. Ang solusyon mi digdi verification. Ang apod kaini sa legal term “mistake of facts”. Kung may reliable source ka asin quoted sana man ang impormasyon mo, in good faith ka. In case may other reliable sources para sa contradiction, pwede ining korehiran.
Sa lado ni Mel, gare ang saro sa pinagbasehan niya ang saiyang reliable informant asin data na hale mismo sa RITM na nakapost sa saindang website na igwang sarong casualty sa Catanduanes, pero nasa Marikina. Pinag-pahimutikan ini kan PHO maging ni dating Acting Governor Shirley Abundo, basado sa saindang verification.
Matau kita nin personal opinion sa bagay na ini.
Premerong punto, kung sa pagheling kan SP mali asin sinasabing fake news ang report ni Mel asin kung nagbayolar ini sa lado kan bayanihan Act, mas marhay kuta ng pinagkasuhan ini sa proper forum. The mere fact na report ini kan DOH – RITM, may presumption of regulatory and presumption of reliability based on data and facts.
Ikaduwang punto, dapat siguro nagtau pa man nin dagdag na abiso ang SP ki Mel tanganing warningan siya kung dai mapasumitir sa saindang imbitasyon, “kung ano ang rason, kung nata dai siya pwedeng ideklarang persona non-grata asin kung ano pa man na deklarasyon, komo pag-obserbar sa inaapod na due process.
Sa ibong na lado, lugod sa intervention ni Secretary Egco kan PTFoRMs asin ni VG Abundo, magkaigwa ning peaceful resolution ang kontrobersiya tanganing magkaigwa man nin harmonious relationship ang satong mga pag-iriba sa media asin kan SP.
Ang trabaho nin media, may inaapod na imbued with public interest kung kaya, katabang ini sa development asin pagtau ning tamang impormasyon sa publiko.
Sa pag-ehersisyo kan freedom of the press, dai man pwedeng diktahan kan arin man na institution kung ano ang ibabalita, alagad, may obligasyon man ang media para sa inaapod na “responsableng pamamahayag” asin basado sa meets and bounds.
Igwa ning mga personal biases ang kada saro na kung minsan dai maiiwasan, alagad, mas magayon kung maidadara ini sa diplomasya asin bako sa paralangkawan ning ihi. Hand and hand, nakakatabang man ang media sa pagdesiminar ning impormasyon kan satong mga public servants asin kan publiko asin yaon permi ang satong presumption na mangyayari permi ang head on collision. Alagad, dai man dapat lagan nin concrete wall tanganing tuldukan ang boot kan lambang lado.
Kung pigagibo kan lambang saro ang saindang trabaho basado sa mandato, magkakaigwa kita ning pinag-aapod na symbiotic relationship. Bako man po kitang magkaralaban, kundi magkatarabang para sa kauswagan.
